มหาภารตยุทธ

มหากาพย์ มหาภารตะ เป็นงานวรรณกรรมที่ยิ่งใหญ่ชิ้นหนึ่งโดยมิพึงต้องสงสัย แต่ที่สำคัญกว่านั้นก็คือ มหากาพย์มหาภารตะเป็นสัญลักษณ์ของสารัตถะแห่งอารยธรรมของอินเดีย เป็นห้วงมหาสมุทรที่สายธารนานาสาย ไหลมาผสานกลมกลืนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในมหากาพย์แห่งวีรกรรมชิ้นนี้ ท่านจะได้พบเจตารมณ์เชิงกวีนิพนธ์ในอันที่จะคิดค้นและเสาะหาความจริงแห่งชีวิต จะได้พบความคิดเห็นอันลุ่มลึกที่สุด จะได้พบข้อสงสัยอันเป็นสามัญลักษณะที่สุด อีกทั้งจะได้พบจิตตารมณ์อันสลับซับซ้อนที่สุดด้วยเช่นกัน ในมหากาพย์ “มหาภารตะ” นี้ เราจะได้พบอัตตลักษณะมากมายหลายแบบ ซึ่งล้วนแต่มีชีวิตอยู่ในจิตสำนึกของชาวอินเดียวทุกคน เราชาวอินเดียพูดกันว่าสิ่งใดที่มีอยู่ใน “มหาภารตะ” สิ่งนั้นจะมีให้เห็นในที่อื่นด้วย แต่สิ่งใดที่ไม่มีใน มหาภารตะ สิ่งนั้นย่อมจะไม่มีให้เห็นในที่อื่นใดเลยมหากาพย์ มหาภารตะ มิใช่เป็นของอินเดียประเทศเดียวเท่านั้นเช่นเดียวกับมหากาพย์ รามายณะ มหากาพย์ มหาภารตะ ได้ข้ามพ้นสิ่งกีดกั้นทางภูมิศาสตร์ การเมือง ภาษา และได้แพร่หลายทั่วไปในดินแดนต่างๆ กว้างและไกล จนกลายเป็นมรดกสากลส่วนหนึ่งแห่งมนุษยชาติไปแล้ว